Egzamin składa się z dwóch części:
1. Pisemnej (pytania zamknięte, pytania otwarte, pytania na uzupełnienie)
2. Odpowiedź ustna – trzy pytania
Dopuszczająca (2)
Na ocenę dopuszczającą uczeń:
(Środowisko przyrodnicze Polski)
– opisuje położenie Polski w Europie na podstawie mapy,
– wskazuje na mapie granice Polski,
– wymienia kraje sąsiadujące z Polską i wskazuje je na mapie,
– wymienia najważniejsze wydarzenia geologiczne, które zachodziły na obszarze Polski,
– potrafi krótko opisać krajobraz polodowcowy i rzeźbę glacjalną,
– wymienia formy terenu utworzone na obszarze Polski przez lądolód skandynawski,
– wymienia pasy rzeźby terenu Polski i wskazuje je na mapie,
– wymienia główne rodzaje skał występujących w Polsce.
– wymienia główne cechy klimatu Polski,
(Ludność Polski)
– wskazuje na mapie administracyjnej Polski województwa i ich stolice,
– potrafi krótko opisać czym jest demografia, przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, współczynnik urodzeń, współczynnik zgonów,
– potrafi odczytać dane z piramidy wieku i płci,
– potrafi opisać co wpływa na rozmieszczenie ludności w Polsce,
– wie czym jest migracja, emigracja, imigracja,
– odczytuje dane dotyczące wielkości i kierunków emigracji z i do Polski,
(Rolnictwo, przemysł i usługi w Polsce)
– wymienia funkcje rolnictwa,
– wymienia, na podstawie map tematycznych, regiony rolnicze w Polsce,
– wymienia główne uprawy i główne zwierzęta hodowlane w Polsce,wyjaśnia znaczenie terminów: chów, hodowla, pogłowie, plon, zbiór,
– opisuje podział przemysłu,
– wymienia funkcje przemysłu,
– wymienia źródła energii,
– wymienia typy elektrowni,
– wskazuje na mapie największe elektrownie w Polsce,
– podaje przykłady różnych rodzajów usług w Polsce,wyjaśnia znaczenie komunikacji,
– wyróżnia rodzaje transportu w Polsce,
– wyróżnia rodzaje łączności w Polsce,
– wyjaśnia znaczenie terminów: turystyka, walory turystyczne, infrastruktura turystyczna,
– wymienia i wskazuje na mapie regiony turystyczne Polski,
– wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, bilans handlu zagranicznego,
– wymienia państwa będące głównymi partnerami handlowymi Polski,
(Człowiek a środowisko)
– wymienia źródła zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego,
– opisuje krótko czym jest powódź i podaje jej przyczyny,
– wymienia przyczyny migracji do stref podmiejskich,
– wymienia przyczyny wyludniania się wsi oddalonych od dużych miast,
– wymienia podstawowe cechy gospodarki centralnie sterowanej i gospodarki rynkowej,
– wymienia główne atrakcje turystyczne wybrzeża Bałtyku i Małopolski,
(Mój region)
– wyjaśnia czym jest region,
– wskazuje położenie wybranego regionu na mapie Polski,
– wymienia najważniejsze walory przyrodnicze wybranego regionu,
– wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczyzna,
– wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski, topograficznej lub na planie miasta obszar małej ojczyzny,
– przedstawia źródła informacji o małej ojczyźnie,wymienia walory środowiska geograficznego małej ojczyzny.
Dostateczna (3)
Na ocenę dostateczną uczeń opanował materiał wymagany na ocenę dopuszczającą oraz dodatkowo:
(Środowisko przyrodnicze Polski)
– zna wielkość powierzchni Polski,
– wymienia na podstawie mapy geologicznej ruchy górotwórcze w Polsce,
– wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej góry w Polsce,
– wskazuje zasięgi głównych zlodowaceń na obszarze Polski,opisuje nizinne i górskie formy polodowcowe,dokonuje podziału surowców mineralnych występujących w Polsce,podaje cechy przejściowości klimatu Polski,
– podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w Polsce na podstawie mapy tematycznej,
(Ludność Polski)
– prezentuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Polski po II wojnie światowej,
– omawia przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego w Polsce,
– wyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Europie i w Polsce,
– wymienia główne przyczyny migracji zagranicznych w Polsce,
– określa kierunki napływu imigrantów do Polski,
– podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w Polsce,
– charakteryzuje mniejszości narodowe i grupy etniczne w Polsce,
– podaje przyczyny bezrobocia w Polsce,
– porównuje wielkość bezrobocia w Polsce i innych krajach europejskich na podstawie danych,
(Rolnictwo, przemysł i usługi w Polsce)
– opisuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Polsce,
– prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę wielkościową gospodarstw rolnych w Polsce,
– przedstawia znaczenie gospodarcze głównych upraw i produkcji zwierzęcej w Polsce,
– wskazuje rejony warzywnictwa i sadownictwa w Polsce,
– omawia cechy polskiego przemysłu,
– wymienia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski,
– lokalizuje na mapie Polski elektrownie cieplne, wodne i niekonwencjonalne,
– opisuje znaczenie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych,
– omawia zróżnicowanie usług w Polsce,
– omawia rodzaje transportu lądowego w Polsce,
– omawia na podstawie map tematycznych gęstość dróg kołowych i autostrad w Polsce,
– omawia na podstawie mapy tematycznej gęstość sieci kolejowej w Polsce,
– dokonuje podziału turystyki,
– omawia czynniki rozwoju turystyki,
– wymienia i wskazuje na mapie polskie obiekty, znajdujące się na liście światowego dziedzictwa UNESCO,
(Człowiek a środowisko)
– omawia rodzaje zanieczyszczeń i ich źródła,
– opisuje zjawisko powodzi,
– wskazuje na mapie Polski obszary zagrożone powodzią,
– wskazuje na mapie Polski rozmieszczenie największych sztucznych zbiorników wodnych,
– podaje przyczyny rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej w województwie pomorskim i łódzkim,
– omawia przyczyny migracji do stref podmiejskich,
– omawia cechy gospodarki Polski przed i po 1989,
– wymienia rodzaje usług, które rozwijają się dzięki wzrostowi ruchu turystycznego,
(Mój region)
– charakteryzuje środowisko przyrodnicze regionu oraz określa jego główne cechy na podstawie map tematycznych,
– rozpoznaje skały występujące w wybranym regionie,
– wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych,
– rozpoznaje w terenie obiekty charakterystyczne dla małej ojczyzny, decydujące o jej atrakcyjności.
Dobra (4)
– Na ocenę dobrą czeń opanował materiał wymagany na ocenę dopuszczającą, dostateczną oraz dodatkowo:
(Środowisko przyrodnicze Polski)
– oblicza rozciągłość południkową i rozciągłość równoleżnikową Polski,
– charakteryzuje na podstawie map geologicznych obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy,
– charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski,
– omawia na podstawie mapy fizycznej cechy ukształtowania powierzchni Polski,
– opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce na podstawie mapy,
– wyjaśnia, na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry i opisuje na podstawie mapy ich cechy,
(Ludność Polski)
– oblicza współczynnik przyrostu naturalnego,
– omawia czynniki wpływające na liczbę urodzeń w Polsce,
– porównuje udział poszczególnych grup wiekowych ludności w Polski na podstawie danych statystycznych,opisuje skutki migracji zagranicznych w Polsce,
– omawia przyczyny migracji wewnętrznych w Polsce,
– porównuje strukturę narodowościową ludności Polski z analogicznymi strukturami ludności w wybranych państwach europejskich,
– analizuje wskaźniki,
(Rolnictwo, przemysł i usługi w Polsce)
– przedstawia rolę rolnictwa w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju,
– omawia regiony rolnicze o najkorzystniejszych warunkach do produkcji rolnej w Polsce,
– przedstawia rolę przemysłu w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju,
– omawia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia przemysłu w Polsce,
– prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europy,
– opisuje strukturę połowów ryb w Polsce,
– przedstawia rolę usług w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju,
– omawia ruch pasażerski w portach lotniczych Polski,
– podaje przyczyny nierównomiernego dostępu do środków łączności na terenie Polski,charakteryzuje obiekty znajdujące się na liście światowego dziedzictwa UNESCO,
– charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski,
(Człowiek a środowisko)
– charakteryzuje wpływ poszczególnych sektorów gospodarki na stan środowiska,
– wymienia czynniki sprzyjające powodziom w Polsce,
– określa rolę przeciwpowodziową sztucznych zbiorników,
– wyjaśnia wpływ warunków pozaprzyrodniczych na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w województwach pomorskim i łódzkim,
– omawia na podstawie map tematycznych zmiany liczby ludności w strefach podmiejskich Krakowa i Warszawy,
– analizuje współczynnik salda migracji na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego,
– wymienia główne inwestycje przemysłowe we Wrocławiu i w jego okolicach,
– wskazuje na mapie tematycznej przykłady miejsc, w których przebieg autostrad i dróg ekspresowych sprzyja powstawaniu centrów logistycznych,
– wskazuje na mapie położenie głównych atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski,
(Mój region)
– wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w wybranym regionie,
– analizuje genezę rzeźby powierzchni regionu,
– prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności regionu,
– prezentuje główne cechy gospodarki regionu,
– opisuje walory środowiska geograficznego małej ojczyzny,
– omawia historię małej ojczyzny na podstawie dostępnych źródeł.
Bardzo dobra (5)
Na ocenę bardzo dobrą uczeń opanował materiał wymagany na oceny niżej oraz dodatkowo:
(Środowisko przyrodnicze Polski)
– opisuje jednostki geologiczne Polski i podaje ich charakterystyczne cechy,
– opisuje mechanizm powstawania lodowców,
– opisuje pochodzenie pasowość rzeźby terenu Polski,
– podaje przykłady gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych w Polsce,
– opisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren Polski,
– opisuje na podstawie map tematycznych rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce,
– omawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku,
– omawia powstawanie gleb w Polsce,
– opisuje typy zbiorowisk leśnych w Polsce,
– opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną w Polsce.
(Ludność Polski)
– omawia zmiany, które zaszły w podziale administracyjnym Polski po 1 stycznia 1999,
– omawia strukturę płci i wieku ludności Polski na tle struktur wybranych państw europejskich na podstawie piramidy płci i wieku,
– omawia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i Polski,
– charakteryzuje skutki migracji wewnętrznych w Polsce,
– omawia przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce,
– przedstawia strukturę wyznaniową Polaków na tle innych państw Europy,
– omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji,
– charakteryzuje przemiany współczesnych miast,
– omawia problemy mieszkańców dużych miast.
(Rolnictwo, przemysł i usługi w Polsce)
– omawia poziom rozwoju rolnictwa w Polsce,
– porównuje produkcję roślinną i zwierzęcą w Polsce do produkcji w innych krajach Europy,
– omawia rozwój przemysłu w Polsce po II wojnie światowej,
– analizuje przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu,
– omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące współcześnie w polskiej energetyce,
– określa na podstawie dostępnych źródeł uwarunkowania rozwoju gospodarki morskiej w Polsce,
– omawia problemy przemysłu stoczniowego,
– określa znaczenie transportu w rozwoju gospodarczym Polski,
– prezentuje na podstawie dostępnych źródeł problemy polskiego transportu wodnego i lotniczego,
– określa znaczenie łączności w rozwoju gospodarczym Polski,
– analizuje na podstawie dostępnych źródeł wpływy z turystyki w Polsce i w wybranych krajach Europy,
– ocenia na podstawie dostępnych źródeł atrakcyjność turystyczną wybranego regionu Polski,
– ocenia znaczenie handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki.
(Człowiek a środowisko)
– omawia skutki zanieczyszczeń środowiska naturalnego,
– analizuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej,
– omawia największe powodzie w Polsce i ich skutki,
– wymienia korzyści płynące z wykorzystania źródeł odnawialnych do produkcji energii,
– analizuje dane statystyczne dotyczące liczby farm wiatrowych w województwie łódzkim i pomorskim,
– omawia wpływ migracji do stref podmiejskich na przekształcenie struktury demograficznej okolic Krakowa i Warszawy,
– określa zmiany w użytkowaniu i zagospodarowaniu stref podmiejskich na przykładzie Krakowa i Warszawy,
– wyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku ludności obszarów wiejskich,
– opisuje zmiany jakie zaszły w strukturze produkcji po 1989 r. w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej,
– analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego nad Morzem Bałtyckim i w Krakowie,
– określa wpływ walorów przyrodniczych wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki.
(Mój region)
– analizuje formy współpracy między wybranym regionem a partnerskimi regionami zagranicznymi,
– potrafi przedstawić na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach atrakcyjność osadniczą, turystyczną oraz gospodarczą małej ojczyzny.
Celująca (6)
Na ocenę celującą uczeń opanował materiał wymagany na oceny niżej oraz dodatkowo:
(Środowisko przyrodnicze Polski)
– przedstawia konsekwencje położenia Polski,
– wykazuje zależność między występowaniem ruchów górotwórczych i zlodowaceń w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski,
– opisuje wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze,
– wykazuje wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i turystykę,
– analizuje główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego,
– ocenia przydatność przyrodniczą i gospodarczą lasów w Polsce,
– potrafi zaplanować wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody.
(Ludność Polski)
– analizuje na podstawie dostępnych źródeł ekonomiczne skutki utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika przyrostu naturalnego w krajach Europy i Polski,
– analizuje konsekwencje starzenia się społeczeństwa w Polsce,
– analizuje skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce,
– ocenia skutki migracji zagranicznych w Polsce i w Europie,
– omawia na podstawie dostępnych źródeł problemy mniejszości narodowych w Europie i w Polsce,
– omawia skutki bezrobocia w Polsce.
(Rolnictwo, przemysł i usługi w Polsce)
– przedstawia korzyści i szanse dla polskiego rolnictwa w Unii Europejskiej i na świecie,
– przedstawia perspektywy rozwoju gospodarki morskiej w Polsce,
– ocenia na podstawie dostępnych źródeł poziom rozwoju turystyki zagranicznej w Polsce na tle innych krajów Europy,
– podaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej.(Człowiek a środowisko)
– ustala, na podstawie dostępnych źródeł, jakie regiony w Polsce cechują się największym zanieczyszczeniem środowiska przyrodniczego,
– określa na wybranych przykładach wpływ zmian antropogenicznych na wezbrania oraz występowanie i skutki powodzi w Polsce,
– analizuje na wybranych przykładach warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł odnawialnych i nieodnawialnych,
– ukazuje na wybranych przykładach wpływ procesów migracyjnych na strukturę wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskich.
(Mój region)
– podaje przykłady osiągnięć Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego na arenie międzynarodowej,
– zauważa zależności między elementami środowiska geograficznego w wybranym regionie,
– planuje wycieczkę po małej ojczyźnie,
– projektuje działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego w wybranym regionie.
